Szacuje się, że nawet 70 mln ludzi na całym świecie, w różnym wieku i o różnej płci, cierpi z powodu zaburzeń odżywiania. Zwykle w tym kontekście mówi się o anoreksji i bulimii, ale nie są to jedyne zaburzenia, które związane są z naszą dietą. Początkowo niegroźne zainteresowanie np. wyłącznie zdrową żywnością lub prowadzeniem restrykcyjnej diety wegańskiej, mogą przerodzić się w poważny problem natury psychicznej, który może wymagać interwencji specjalisty.

Czym są zaburzenia odżywiania?

W moim gabinecie psychoterapeutycznym niejednokrotnie spotykałam się z pacjentami, którzy popadli w zaburzenia odżywiania. Dzięki psychoterapii psychodynamicznej, odpowiednio dostosowanej do ich potrzeb, pokonali problem i mogli znów cieszyć się życiem.

Niestety zauważam w mojej praktyce psychologicznej, że coraz więcej ludzi cierpi na zaburzenia odżywiania. Należą one do grupy zaburzeń psychicznych i jako takie wymagają podjęcia kompleksowego leczenia.

Do najczęściej występujących zaburzeń odżywiania zalicza się:

• anoreksję – określaną jako jadłowstręt psychiczny,
• bulimię – żarłoczność psychiczną,
• przejadanie się – kompulsywne objadanie się itp.

Bulimia i anoreksja

W prasie kolorowej, w telewizji czy w portalach społecznościowych lansowany jest model super szczupłego ciała, bez grama zbędnego tłuszczu – zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Dlatego wiele osób jest na stałej diecie odchudzającej. Czasem trudno orzec, czy walczymy rzeczywiście z nadprogramowymi kilogramami, czy już zaczynamy mieć problemy z odżywianiem. Szczupła sylwetka jest atutem i najlepszym dowodem na to, że dbamy o swoje ciało. Jednak nadmierne zainteresowanie swoją wagą może prowadzić do bulimii i anoreksji, a to poważne zaburzenia odżywiania.

Anoreksja występuje statystycznie częściej u kobiet niż u mężczyzn i najczęściej dotyka młodych osób, w okresie dojrzewania. Pacjent je bardzo mało albo wcale. Jego celem jest ciągła redukcja masy ciała lub podtrzymywanie niskiej masy, wynoszącej co najmniej 15 proc. poniżej normy dla wieku i wzrostu lub wskaźnik masy ciała ma wynosić 17,5 lub mniej.
Z kolei bulimia, czyli żarłoczność psychiczna występuje najczęściej u nastolatek i młodych kobiet. Zaburzenie polega na koncentrowaniu życia wokół jedzenia, ale z jednoczesnymi próbami kontrolowania masy ciała poprzez wymioty.

Bardzo często problem anoreksji czy bulimii rozwija się niepostrzeżenie u dziecka. Rodzice mogą tego nie zauważyć, podobnie jak i inne osoby z najbliższego otoczenia młodego człowieka. Powodem anoreksji może być to, że rodzice mają zbyt duże wymagania wobec dziecka i chcą o wszystkim decydować. Młody człowiek wybiera więc jedzenie jako jedyny obszar kontroli, na który może mieć całkowity wpływ.

Kompulsywne objadanie się

Na drugim biegunie znajdują się zaburzenia polegające na przejadaniu się. W wielu przypadkach biorą się one z tego, że dana osoba objada się, ponieważ ma potrzebę bliskości, czułości. W jedzeniu może szukać zapomnienia i odskoczni od innych problemów i traum. Pacjenci, którzy kompulsywnie się objadają, są uzależnieni od jedzenia. Być może robią to, ponieważ chcą poczuć błogie uczucie spełnienia, bezpieczeństwa i miłości, jakie jest udziałem najedzonego niemowlęcia przytulonego do matczynej piersi. Mówi się, że zajadają oni emocje i coś w tym rzeczywiście jest. Niestety, wielu moich pacjentów, którzy doświadczyli tego rodzaju zaburzeń w odżywianiu, nie potrafią zidentyfikować, jakie emocje zajadają. Często w ogóle nie są tego świadomi, że problem obżarstwa ma głębsze, psychologiczne podłoże.

Objadanie się jest zaburzeniem odżywiania, które ma za zadanie zapełnić emocjonalną pustkę.

Jedzenie zastępuje pacjentom potrzeby emocjonalne, takie jak:

• miłości,
• bliskości,
• czułości,
• akceptacji,
• zrozumienia.

W mózgu człowieka ośrodki przyjemności i sytości sąsiadują ze sobą, dlatego po zjedzeniu czegoś, poprawia się zwykle nasze samopoczucie. Przy kompulsywnym objadaniu się taka ulga jest odczuwalna, ale chwilowo, dlatego chory je więcej i więcej, aby zagłuszyć emocje, z którymi w inny sposób nie jest w stanie sobie poradzić. Jeśli nie zje, będzie odczuwał wściekłość, bezradność, poczucie winy, czy wstyd. Ból jest zbyt silny do zniesienia tego samodzielnie. Wszystko to przeradza się więc w poważne problemy psychiczne, których symptomem są zaburzenia odżywiania.

Może dojść do poważnych zaburzeń somatycznych i psychicznych. U około 10-20 proc. przypadków anoreksji zaburzenia odżywiania mogą prowadzić nawet do śmieci. Ważna jest profesjonalna diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Podobnie w przypadku bulimii, która może wiązać się z wystąpieniem zaburzeń wodno-elektrolitowych, niedoborów witaminowych czy zaburzeń ze strony układu krążenia i układu pokarmowego.

Charakterystyczne dla bulimii z uwagi na częste wymioty są powikłania stomatologiczne. Bulimię należy traktować jak poważne zaburzenie psychiczne. Niewykluczone, że sama psychoterapia w moim gabinecie będzie niewystarczająca, aby wydajnie pomóc pacjentowi. Wówczas kieruję go również do psychiatry.